Mevzuat sistemimizin sistematik dizilişi bu sıralamadan ibaretken; Gümrük mevzuatında tebliğden sonra gelmek üzere genelgeleri, tasarruflu yazıları hatta müdürlük emirlerini bile dikkate almanız gerekir. Normlar hiyerarşisi kavramıyla da açıklanabilecek bu sistematiğin kademeleri arasında ast- üst ilişkisi söz konusuyken zaman zaman bu ilişkiye dikkat edilmeden çıkartılan yeni normlar sorunları da beraberinde getirmektedir. Anayasamızın 11.maddesinde açıkça ifade edildiği üzere, “Kanunlar anayasaya aykırı düzenlenemez”. Bu amir hüküm aynı zamanda zımnen yukarıda saydığımız hiyerarşiye aykırı alt düzenlemelerin yapılamayacağı anlamına da gelmektedir. Ancak anayasaya aykırı kanun düzenlemeleri, Kanunlara aykırı yönetmelik hükümleri; yönetmeliğe aykırı tebliğ maddeleri, tebliğe aykırı genelgeler; hatta alt düzenlemeler arasındaki çelişkiler, maalesef ülkemizin ortak sorunu olarak karşımızda durmaktadır. Durum bu minval üzereyken her dönemde mevzuattın yeknesaklaşması ve farklı uygulamaların önünün alınması yönünde çalışmalar yapılmış; yapılmaya da devam edeceği anlaşılmaktadır.
Mevzuat sistemimize genel bir projeksiyon tuttuktan sonra asıl konumuz olan 2016 yılında Gümrük Mevzuatı alanında yapılan yeniliklere maddeler halinde kısaca değinmek isteriz. Bu meyanda ayrıntılı bilgi almak isteyenler www.hakimygm.com.tr adresinden 2016 yılı sirkülerimizi takip edebilirler. Değişikliklere geçmeden önce 2016 yılında İthalat Ve Dış Ticaret tebliğlerinin mantalitesinde bir değişikliğin olmadığını vurgulamak yerinde olacaktır.
1-Avrupa Birliği’nin Kombine Nomanklatürü’ndeki değişikliklere paralel olarak 2016 yılında bir çok eşyanın Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu değişti.
2- 2016 yılı için 12 haneli Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu bazında yaklaşık 4.900- adet eşyanın gümrük vergisi ile toplu konut fonu ve tarım payı fonlarında değişiklik yapıldı.
3- Gübre ve Karma Yem (Kedi-Köpek maması hariç), kepek, küspe, yonca, çeşitli unlar, şalgam ve benzeri ikincil ürün yem hammaddelerinde KDV Oranı % 8‘den % 1’e indirildi.
4-Bazı içki ve sigaraların ÖTV (Özel Tüketim Vergisi) oranları artırıldı.
5-Para cezaları ile Gümrük Mevzuatında yer alan bazı bedeller, Maliye Bakanlığınca belirlenen yeniden değerlendirme oranında (% 5,58) artırıldı.
6-Dahilde İşleme ve Geçici İthalat Rejimi kapsamında Tecil Terkin Uygulamasının Süresi 2020 yılı sonuna kadar uzatıldı.
7-Gümrüklere gelen ve ticari değeri bulunmayan Şahsi eşya ve numunelerin denetim için Dış Ticarette Risk Esaslı Kontrol Sistemine (TAREKS) yönlendirilmeden yurda girişine yönelik tebliğde net açıklamalar yapıldı.
8-ATR ve EUR.1 belgelerinin geçerli olup olmadığının elektronik ortamda sorgulanabilmesi için düzenleme yapıldı.
9-A.B’de Serbest Dolaşımda Bulunmayan ve Gübre olarak kullanılmayacak bazı eşyaların Bakanlık denetimine tabi tutulmadan direk gümrüklerden ithalatına izin verildi.
10- Cep telefonu için alınan asgari ÖTV tutarı 120 TL'den 160 TL'ye çıkarıldı.
11-Yabancı tütün ile yurt içinde harmanlanmış ve imal edilmiş (blended) sigaraların bünyesine giren yabancı tütünün ithali sırasında CİF bedel üzerinden 900 $/ton şeklinde alınan tütün fonu, 600 $/ton'a indirildi.
12- İthalatı yasak mallar listesinde değişiklik yapıldı. (İthalat: 2016/1 - Ek 7)
13-Gelişme Yolundaki Ülkeler (GYÜ) listesinden; Honduras, Kolombiya, Nikaragua, Türkmenistan ülkeleri çıkarılmış ve bu listeye herhangi bir ülke ilave edilmemiştir.
14-Özel Teşvik Düzenlemelerinden Yararlanacak Ülkeler (ÖTDÜ) listesinden; El Salvador, Guatemala, Kosta Rika, Panama, Peru ülkeleri çıkarılmış; listeye herhangi bir ülke ilave edilmemiştir.
15-Form A belgesinden yaralanan ülkeler arasında olan Kolombiya, Nikaragua, Türkmenistan ve Guatemala için 01.01.2016 tarihinden itibaren Form A belgesi kapsamında gümrük vergisi muafiyeti veya indiriminden faydalanamayacak ve bu ülkelerden yapılacak olan ithalatta gümrük vergisi oranı olarak İthalat Rejim Kararı’nın “Diğer Ülkeler” sütunundaki oran kullanılacaktır.
16- Endonezya’dan ithal edilecek olan 61, 62 ve 63’nci fasıldaki tekstil ürünleri, 64’ncü fasıldaki ayakkabılar ile 85’nci fasılda yer alan elektrikli makine ve cihazlar “Hariç sektörler” sütununa ilave edilerek, Form A kapsamından çıkarılmıştır. Endonezya’dan gelecek olan bu kapsamdaki ürünler için “Diğer Ülkeler” sütunundaki gümrük vergisi oranı uygulanacaktır.
17- “Kullanılmış veya Yenileştirilmiş Olarak İthal Edilebilecek Bazı Maddeler” ile ilgili tebliğin 5 nci maddesinde Ek-1’de yer alan listede GTİP’leri belirtilen kullanılmış veya yenileştirilmiş eşyanın; karşısında gösterilen birim CIF kıymetine (diğer yurt dışı giderler kalemi dahil) eşit veya daha az birim CIF kıymete haiz olanlarının ithalatına izin verilmeyeceğinin açıkça düzenlenmiştir.
18- Çelik borular, tespit yayları ve jant balans ağırlıkları ile tornavidalara ilişkin standartlar, ilgili ürünlerin denetimi için 2016/1 sayılı Tebliğ kapsamına alınmıştır.
14-2016/2 sayılı Tebliğde; “EXPO 2016 Antalya” kapsamında Japonya’dan getirilecek gıda ve yem haricindeki bitki ve bitkisel ürünlerin radyasyon kontrollerinden muaf tutulmasına yönelik bir değişiklik yapılmıştır.
19- Şişme botlar, forkliftler, muhtelif tezgah ve makineler, testereler, güneş paneli inventörleri, el fenerleri ve madenci lambaları cinsi ürünler 2016/9 sayılı Tebliğ kapsamına alınmıştır. Ayrıca, Tebliğ çerçevesinde madenci lambalarının Muhtemel Patlayıcı Ortamlarda Kullanılan Teçhizat ve Koruyucu Sistemler ile İlgili Yönetmeliğe (ATEX) de uygunluğu aranacaktır. 2016/9 sayılı Tebliğ çerçevesinde, klimalar ve elektrik süpürgeleri gibi ürünlerin enerji verimliliği açısından da denetlenmesi hususu düzenlenmiştir.
20- Suriye vatandaşları tarafından herhangi bir gümrük kaydı gerçekleştirilmeksizin ülkemize getirilmiş olan kişisel kullanıma mahsus kara taşıtları için, ilgililerin bu maddenin yürürlüğe giriş tarihinden itibaren 6 (altı) ay içerisinde gümrük idaresine başvurmaları halinde söz konusu taşıtların geçici ithalat rejimi kapsamına alınacağına dair kararname düzenlenmiştir.
21- TIR Karnelerinin geçerlilik süresi, 60 günden 75 güne yükseltilmiştir.
22- Transit beyannamesine fatura eklenmesi hususuna açıklık getirilmiştir.
23- Tasfiye işletme müdürlükleri ile gümrük müdürlüklerine ait ambarlarda bulunan eşyanın kaydı, çıkışı, stokların takibi ile eşyanın tasfiyesini kapsayan tüm işlemlerin elektronik ortamda yapılması, yönetilmesi ve kontrol edilmesi amacıyla hazırlanan Tasfiye Yönetim Sistemi (TYS) 01.01.2016 tarihi itibariyle uygulamaya alınmıştır.
Mevzuat değişikliklerindeki yoğunluğunun sadece yıl başlarına has olmayıp; yılın tamamına yayıldığını söylemek yanlış olmayacaktır. Dış Ticaret paydaşlarının bu yoğun mevzuat değişikliklerine verdiği refleks Dış Ticaret nehrinin yönünü belirleyeceği kuşkusuzdur.
Haki DEMİRTAŞ
Yetkilendirilmiş Gümrük Müşaviri
