Gümrük Müsteşarlığı tarafından 19.01.2008 tarihli ve 26761 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 60 ve 29.05.2008 tarih ve 26890 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 1 Seri No.lu Gümrük Genel Tebliğleri ile Gümrük Müşavirliği İzin Belgesine sahip olanlar arasından bu tebliğ ile belirlenen şartları taşıyanlara, Yetkilendirilmiş Gümrük Müşavirliği Belgesi verilmesi ve bu belge sahiplerine yine anılan tebliğlerde belirlenen bir takım tespit işlemlerini Müsteşarlık adına yapılabilme yönünde bir düzenleme yapılmıştır.
Daha sonra 4458 sayılı Gümrük Kanunu ve Gümrük Yönetmeliği'nde 07.10.2009 tarihinde yapılan değişikliklere paralel olarak, 05.05.2011 tarih ve 27925 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 2 Seri No.lu Gümrük Genel Tebliği yürürlüğe konularak 1 ve 60 sayılı Tebliğler yürürlükten kaldırılmıştır.
Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Yetkilendirilmiş Gümrük Müşavirliği Sistemini, bir takım tespit işlemlerinin daha nitelikli ve profesyonel bir anlayışla yapılması amacıyla uygulamaya koymuştur.
Gerek yürürlükten kaldırılan 1 ve 60 Seri No.lu Tebliğler gerekse hala yürürlükte bulunan 2 Seri No.lu Tebliğ ile Gümrük Kanunundaki ekonomik etkili gümrük rejimleri, nihai kullanım ve basitleştirilmiş usul gibi teknik ve özellikli işlemlerinin doğru olarak uygulanmasını sağlamak için bu alandaki bir takım işlemlerin tespit ve kontrolünün, yetki belgesi verilen Gümrük Müşavirleri marifetiyle Bakanlık adına yapılması amaçlanmıştır.
Yetki Belgesi verilmesinin ilk şartı; Gümrük Müşavirliği İzin Belgesini sınavla almış ve en az yedi yıllık bir tecrübeye sahip olmak veya Gümrük teşkilatından ayrılıp ta "Gümrük Müşavirliği İzin Belgesi" almış olmaktır. Ancak bu şartları sağlayan Gümrük Müşavirlerinin son beş yıl içerisinde, 4458 sayılı Gümrük Kanununun Geçici 6 ncı Maddesi uyarınca kesinleşmiş ve geçici olarak mesleki faaliyetten alıkoyma cezası almamış olmaları gerekmektedir.
Yetkilendirilmiş Gümrük Müşavirleri eliyle yapılan tespit işlemleri ve raporlamalarla ilgili hususlar daha sonraki sayılarda sırasıyla ele alınarak incelenecek ve her bir tespitin uygulanmasında yaşanan sorunlar ile çözüm önerileri ele alınacaktır. Bu nedenle bu ilkyazımızda, Yetkilendirilmiş Gümrük Müşavirliği sisteminin, Gümrük camiası ve Gümrük Müşavirleri açısından genel bir değerlendirmesi yapılacaktır.
Bakanlık bu sistemi uygulamaya koymakla, hem bu tarihe kadar memur eliyle yürütmeye çalıştığı bu tür tespitlerin, daha nitelikli ve profesyonel bir anlayışla yapılmasını sağlamıştır. Şöyle ki; Bu gün içinde bulunulan dış ticaret trafiği dikkate alındığında, gümrük idarelerinde cari işlemleri yapacak personel sıkıntısı had safhada yaşandığından gümrük binası dışına, hatta şehir dışına çıkarak bazı tespitleri memura yaptırmak neredeyse imkansız hale gelmiştir. Bu nedenle bu tür tespitler uzun yıllar ya yapılamamış, ya da eksik yapılmıştır. Geçmişte bu hususta yaşanan sıkıntıları birkaç örnekle hatırlayacak olursak;
Yusuf ÖLÇEN
Gümrük Müşaviri