Kaçakçılık Bilgi Bankası

80’li yıllarda, oyuncağa ulaşmanın zor olduğu, televizyona sahip ailelerin nadir olduğu dönemde, çocuklar masumane bir şekilde yaramazlık yaptığında ebeveynleri çocuklarına iğne yaptırmakla ya da polisi çağırmakla korkutarak zapt ederlerdi.  O dönemde tamamı devlete ait olan hastanelerin bekleme salonu ve girişlerde hemşirenin sus işaretli posteri çocuklar ve yetişkinlerin gürültü yapmaması için uyarırdı! Çocuklarımı iğne, polis ile ailecek hiçbir zaman korkutmadık.  Çocuklarım Hastanede rutin aşı vesaire için iğne olurken ağlamadıkları için hastanelerden bazıları iğne yapma ücreti dahi almadıkları oldu. Çocuklarını korkutan ebeveynleri ise komşuları, akraba ve çevresi tarafından Karakolda ve Mahkemede görünmekten, kolluk kuvvetleri ile muhatap olmaktan, Mahkemede yargılanmaktan korkmaktaydı. Çünkü toplumsal damgalama ve müthiş bir mahalle baskısı söz konusuydu. Günümüzde ebeveynlerin çocuklarını iğne ve polis ile korkuttuklarına da şahit olmadığımı belirtmek isterim.

Sektörümüzdeki; Gümrük Müşavirliği tüzel kişi şirketler ile bu şirketlerin ortağı statüsündeki Gümrük Müşavirlerinin müteselsil sorumluluk kapsamında mali para cezası düzenlenmesi, gümrük beyannamesinde imzası olması dolayısıyla, soruşturma ve kovuşturma sonucunda adli ve idari yargı mercilerinde yargılanması olasılığı risk açısından sektörümüzdeki firmalar arasındaki ticaretteki rekabetin ve ticari faaliyetten doğan mali sorumluluğun önüne geçmiştir.  

Gümrük İdarelerindeki işlemler dolayısıyla Bölge Müdürlüklerinde bünyesinde olan Gümrük İşleri Şube Müdürlüğü, 4458 sayılı Gümrük Kanunun Geçici 6 ncı maddesinde yer alan İdari Disiplin Cezasını uygulamakta; Gümrük Muhafaza ve Kaçakçılık İstihbarat Şube Müdürlük ve alt birimleri ise 5607 sayılı Kaçakçılık Kanununun uygulanmasında adli yargı için kolluk kuvveti olarak işlev yapmaktadır.

Gümrük Müşavirinin eylem ve hareketlerinden dolayı mesleğin icrası ile ilgili olarak hakkında kolluk kuvveti olan Muhafaza ve Kaçakçılık İstihbarat Müdürlüğü tarafından fezleke hazırlanması, soruşturma ve kovuşturma sonunda Cumhuriyet Savcılığı tarafından İddianame hazırlanması ve Mahkeme tarafından İddianamenin kabul edilmesi ile Asliye Ceza Mahkemeleri ya da Ağır Ceza Mahkemelerinde dava açılmış olmaktadır.

Gümrük Müşaviri hakkında ADLİ DAVA açılmasının (Gümrük Müşaviri sanık statüsünde adli yargılama devam ederken ve henüz bir karar yokken) 5 adet sonucu bulunmaktadır.

1-     Ayrıca İdari Disiplin Cezası Uygulanmaktadır.

2-     Dava aşaması devam ederken bildirim yapılmaksızın İdari Yaptırımlar Uygulanması (kırmızı hat oranın yükselmesi)

3-     Tüzel kişilik için MÜŞTERİ ve TİCARİ İTİBAR KAYBI, gerçek kişi müşavir için İŞ KAYBI.

4-     YGM başvuru şartlarında olumsuzluk

5-     Kaçakçılık Bilgi Bankasına Kayıt yapılması.  

İdari Disiplin Cezası uygulaması, Disiplin hukuku açısından adli yargıdan ayrı ve bağımsız olarak uygulandığından gümrük idaresi dava açıldığı gerekçesi ile gümrük kanunda yer alan disiplin cezası (uyarma, kınama) uygulanmaktadır. Gümrük Müşaviri, kendisine verilen disiplin cezası için İdare Mahkemesi nezdinde dava açarak aleyhte veya lehte sonuç almaktadır.  

İdari Yaptırım Uygulanması; Henüz mahkemelerce adli veya idari karar olmamasına rağmen gümrük idaresi kırmızı hat kriterlerinde “idari” yaptırım uygulandığı görünmektedir. Kırmızı hat oranı arttığında maliyet yükselmekte, işi zamanında bitmesi gecikmekte, haksız rekabete yol açmaktadır. Bu uygulama hem hizmet alan yükümlüyü hem de gümrük müşavirlik tüzel kişiliğini hem de beyannamede imza sahibi gümrük müşavirini açısından ticari itibari ve iş kaybı ile sonuçlanabilmektedir. Yargılanma doğal ve aklanmak için gereklidir, ancak bu uygulama (dava müşavir lehine sonuçlandığında) Gümrük Müşaviri aile ve toplumsal yaşamına olumsuz sonuçlar doğurmaktadır. Mahalle baskısı ve damgalama nispeten önemini yitirmiş ise de ticari itibar ve iş kaybı telafi edilememektedir.

YGM Şartlarında olumsuzluk ise; Gümrük Yönetmeliğinin 576/1-e maddesinde;  Yetkilendirilmiş Gümrük Müşavir olma şartları arasında;  “Ertelenmiş, hükmün açıklanması geriye bırakılmış, para cezasına veya tedbire çevrilmiş ya da affa uğramış olsalar bile kaçakçılık, zimmet, ihtilas, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolanlı iflas, yalan yere şahadet, suç tasnii, iftira gibi yüz kızartıcı suçlar ile resmi ihale ve alım satımlara fesat karıştırma, devlet sırlarını açığa vurma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama, vergi kaçakçılığı veya vergi kaçakçılığına teşebbüs suçları, uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti, 12/4/1991 tarihli ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu kapsamı suçlar ile örgütlü suçlardan ceza almamış olmak” koşulu vardır. Ayrıca 2 nci fıkrada ise “birinci fıkranın (e) bendinde sayılan fiillere ilişkin gümrük idaresi veya adli makamlarca yürütülen bir soruşturma veya kovuşturma olması hallerinde; söz konusu soruşturma veya kovuşturma sonuçlanıncaya kadar değerlendirmeye alınmaz” hükmü amirdir.

657 sayılı Devlet Memurları Kanunun 48/A-5 maddesinde;  devlet memuru olmak için “5. Türk Ceza Kanununun 53 üncü maddesinde belirtilen süreler geçmiş olsa bile; kasten işlenen bir suçtan dolayı bir yıl veya daha fazla süreyle hapis cezasına ya da affa uğramış olsa bile devletin güvenliğine karşı suçlar, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından mahkûm olmamak.” Koşulu vardır.

Gerek Yetkilendirilmiş Gümrük Müşaviri ve devlet memuru olma koşulu benzemekle birlikte YGM için soruşturma ve kovuşturma yeterli iken devlet memurları kanununda hüküm giymiş olmak koşulu bulunmaktadır.

Yukarıdaki fiillerden dolayı 576/1-e ve 576/2 maddelerde yer alan hükümler kapsamında elbette Yetkilendirilmiş Gümrük Müşaviri olma koşulunda devletin Anayasal düzenine karşı eylemde bulunan kişiler için olumsuz olmalıdır. Ancak bu madde de biz Gümrük Müşavirlerini  sıkıntıya sokan 2 durum söz konusudur. Birincisi 576/1-e bendinde yazılan suçlardan SAHTECİLİK olarak adlandırılan fiilde, adli yargıda dava açılması esnasında beyana dayalı işlemde KAÇAKÇILIK suç isnadı yanında OTOMATİKMAN SAHTECİLİK suç isnadı da MUTLAKA yapılmaktadır. Bu durumda soruşturma ve kovuşturma kapsamında davası olan Gümrük Müşaviri, mevcut yönetmelik maddesi dolayısıyla Yetkilendirilmiş Gümrük Müşaviri koşullarını taşımıyor olacaktır. 576/1-e maddesinde geçen “kaçakçılık” kelimesi geçmişinde Tekel (inhisar) kapsamında olan eşyaların kaçakçılığı ile irtibatlı olduğu kanaatindeyim. Tekel kapsamında uygulanan ürünler “tütün, sigara, tuz, şeker, ispirtolu içkiler, afyon ve uyuşturucu maddeler” ithalatı yasaklanmak suretiyle uygulandı. Bu anlamda ithali yasak olan (sadece devlet tarafından yapılan) eşyaların yasadışı ithali kaçakçılık sayılmalıdır. Hatta geçmişte efektif (döviz) taşımak dahi kaçakçılık kapsamındaydı. Yıllardır metinde standart olarak yer alan “kaçakçılık” ve “ sahtecilik” ifadesi günümüz mevzuatına göre yani 5607 sayılı Kanunun 3 ncü maddesine göre değerlendirilerek Gümrük Yönetmeliğinde açıkça belirtilmesi ihtiyacı doğmuştur.

Son olarak makalemin esas konusu olan Kaçakçılık Bilgi Bankası ise Adli Yargı da KESİN olarak BERAT edildikten sonra aşağıda yazan birimlere dilekçe verilerek Gümrük Müşavirinin Kaçakçılık Bilgi Bankasından kaydın silinmesi olası aksilikleri (tekerrür, yurt dışı çıkış, müracaatlar vs) önleyecektir.

İstanbul Gümrük Muhafaza Kaçakçılık ve İstihbarat Müdürlüğü, İstanbul Havalimanı Gümrük Muhafaza Kaçakçılık ve İstihbarat Müdürlüğü ve İstanbul Deniz Gümrük Muhafaza Kaçakçılık ve İstihbarat Müdürlüğü olmak üzere 3 adet Gümrük Muhafaza Kaçakçılık ve İstihbarat Müdürlüğü bulunmaktadır. Ayrıca, Sabiha Gökçen Havalimanı, Haydarpaşa, Ambarlı, AHL Kargo, Pendik, Muratbey ve Erenköy Gümrük Muhafaza Birim Amirlikleri bulunmaktadır. Trakya Gümrük ve Dış Ticaret Bölge Müdürlüğünde Edirne ve İpsala’da olmak üzere 2 adet Müdürlük, Dereköy ve Hamzabeyli’de Birim Amirliği faaliyettedir. Doğu Marmara Gümrük ve Dış Ticaret Bölge Müdürlüğü bünyesinde İzmit ve Zonguldak olmak üzere 2 adet müdürlük, Batı Marmara Gümrük ve Dış Ticaret Bölge Müdürlüğünde Tekirdağ’da Müdürlük, Çanakkale ve Çorlu’da ise Birim Amirliği mevcuttur.[1] 

Dilekçe ekinde mutlaka Mahkeme Kararları örneği bulunmalıdır. Belgelerin gerçekliği teyit edildikten sonra, başvuru mercii, Muhafaza Genel Müdürlüğüne intikal ettirilerek bu merci tarafından kayıt silinmektedir.

Meslektaşlarımıza moral olması açısından Cumhuriyetin 100. Yılında Uyarma, Kınama cezalarının 2023 yılı itibariyle af kapsamına alınması, Kırmızı Hat uygulaması öncesi olayın incelemesine müteakip İGMD’den (Disiplin Kurulu) görüş alınması, Adli Yargı’da KESİN olarak suçsuz olduğu yönünde KARAR çıkması halinde bu olaya ilişkin disiplin cezası da idare mahkemesi kararına aksi olmayacak şekilde (örneğin idari yargıya başvurulmamış veya dava sonuçlanmamışsa) disiplin cezası da kaldırılması yararlı olacaktır. Adli Dava açılan Gümrük Müşavirleri için istatistik tutulması ve üye kişiye hukuki yardım ve yönlendirme amacıyla meslek mensuplarınca bildirim yapılması da önemlidir.

Sus yapan hemşire posterinin popüler olduğu dönemde, meşhur bir poster daha vardı. Anlaşılmaz şekilde insanlar postere rağbet gösteriyorlardı. Tablonun ismi “ağlayan çocuk” posteri.  Asıl yükümlü ile birlikte Gümrük Müşavirlerine müteselsil sorumluluk gerekçesiyle uygulanan para cezaları ve İdari Yaptırımlar dolayısıyla ofislerimizde “Sus yapan hemşire” ve “ağlayan çocuk” posterleri Gümrük Müşavir ofislerinin duvarlarını süsleyecek, muhtemelen yeniden sektörde fenomen olacaklardır.  

Recai HERGÜN

Yetkilendirilmiş Gümrük Müşaviri